غارهای دریای سیاه
ترکیه
غار چال، طرابوزان
غار چال واقع در 1,050 متر بالاتر از سطح دریا در 5 کیلومتری جنوب غربی منطقه دوزکؤی در استان ترابزون، یکی از طولانی‌ترین غارهای جهان است. مساحت قابل دسترسی آن، تقریباً 8 کیلومتر است. درون غار، جویبار کوچکی جاری است که بالای آن قلعه‌ای تاریخی قرار دارد.
غار چال یک کانال آب زیرزمینی دارد. اگرچه دهانه غار وسیع است، اما پس از طی مسافت مشخص به یک متر کاهش می‌یابد. ارتفاع سقف غاز بسته به نوع شکاف‌ها از چند متر تا25 الی 30 متر متفاوت است.
اعتقاد بر این است که غار چال بیش از هشت میلیون سال پیش تشکیل شده و در دو مرحله به شکل امروزی خود رسیده است. در مرحله اول، نشت آب از سطح، سنگ آهک را حل کرده و یک کانال آب زیرزمینی ایجاد کرده است. در مرحله دوم، آب به تدریج کاهش یافته و توسعه غار متوقف شده است.
غار باللی‌جا، توکات
غار باللی‌جا در استان توکات واقع در منطقه دریای سیاه، در فهرست آزمایشی میراث جهانی یونسکو قرار دارد و در بین افرادی که علاقه‌مند درمان‌های سنتی و طبیعی هستند محبوب است. این غار در پارک طبیعت باللی‌جا قرار دارد.
این غار بیش از 1,000 متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد و به دلیل دمای 18 درجه سانتی‌گراد که در طول سال ثابت است، مشهور است.
افرادی که از بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD) و آپنه خواب رنج می‌برند، صبح زود به غار می‌آیند و حدود چهار ساعت اینجا زمان می‌گذرانند. اعتقاد بر این است که رطوبت و سطح اکسیژن غار خواص درمانی دارد.
غار منجیلیس، کارابوک
غار منجیلیس که در 10 کیلومتری شمال غربی سافران‌بولو، در منطقه تاریخی و گردشگری کارابوک در منطقه دریای سیاه واقع شده، مسیری به طول 400 متر دارد که بازدید از آن برای عموم آزاد است.
غار ساختار چند طبقه دارد که شامل لایه‌های فعال تا فسیلی با گسترش افقی است. طول این غار 6,052 متر است. از رنگ تیره استالاکتیت‌ها و استالاگمیت‌ها مشخص است که طبقه اول و دوم غار تکمیل و فسیل شده است. یک رود در عمیق‌ترین لایه این غار جریان دارد و همراه با سیفون‌ها و حوضچه‌ها، آبشاری را به طول 15 متر در داخل غار ایجاد می‌کند.
دمای غار 12 درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی آن در حدود 70 الی 75 درصد است.
غار ایلقاراینی، کاستامونو
غار ایلقاراینی 250 متر زیر سطح دریا در استان کاستامونو واقع شده و چهارمین غار عمیق جهان است. برای رسیدن به دهانه غار، باید تقریباً دو ساعت در مسیری شیب‌دار پیاده روی کرد. هنگام ورود به غار ایلقاراینی، با یک نمونه واقعاً شگفت‌انگیز از غاری زنده روبرو خواهید شد که استالاگمیت‌ها و استالاکتیت‌های آن از کف به سقف کشیده شده و در طول زمان رشد کرده و تغییر یافته‌اند.
طول کلی این غار 860 متر و عمق آن 250 متر است. این غار دو قسمت دارد: قسمت افقی فسیل شده و قسمت عمودی فعال ورودی غار، مخازن آب و بقایای خانه‌هایی از دوران روم و بیزانس در آن وجود دارد. برخی نظریه‌ها، قدمت این غار را 10 میلیون سال ذکر می‌کنند، در داخل آن نیز با استالاگمیت‌ها و استالاکتیت‌های یک میلیون ساله روبرو خواهید شد.
بخش‌هایی از غار که دسترسی به آنها بسیار دشوار است، تحت محافظت قرار دارند. برای بازدید از قسمت عمودی غار به تجهیزات نیاز خواهید داشت.
غار جهنم‌آغزی، زونگولداک
غارهای جهنم آغزی واقع در منطقه ارَغلی در شهر زونگولداک، از سه غار تشکیل شده است. دو غار اول توسط انسان ساخته شده و سومی طبیعی است.
نام این غارها در ترکی به معنی "دهانه جهنم" است و طبق افسانه‌ها، هرکول، قهرمان اسطوره‌های یونان، از طریق این غارها به جهان زیرین سفر کرده است. از سال 2001، که غارها برای بازدید عموم باز شده‌اند، به یکی از جاذبه‌های گردشگری برای توریست‌های داخلی و خارجی تبدیل شده‌اند.
غار اول، دوقسمتی است. در قسمت اول موزائیک‌هایی وجود دارند که بر روی آنها نقوش هندسی و گیاهی نقش بسته است. در دیوار شرقی قسمت دوم، یک هرم کوچک ایجاد شده است.
غار دوم در دامنه‌ای به ارتفاع 10 الی12 متر در کنار جاده واقع شده و محلی‌ها به آن "غار کوجا یوسف" می‌گویند. غار در طول یک و نیم کیلومتر به سمت کوهستان امتداد دارد. در دهه 1960، سنگی از سقف غار سقوط کرده و مسیر را مسدود نمود. در نتیجه تا عمق 350 متری قابل دسترسی است.
غار سوم بزرگترین غار است و کف آن پر از آب است. این غار به عنوان مخزن آب دو غار دیگر استفاده می‌شده است.
در دوران بیزانس، یک فرقه مسیحی معتقد به رستاخیز از این غارها به عنوان محل عبادت استفاده می‌کرده است. موزاییکی که در بالا ذکر شد، متعلق به همین زمان است.
غار کاراجا، گوموش‌خانه
غار کاراجا که در استان گوموش‌حانه در منطقه دریای سیاه شرقی واقع شده است، یکی از رنگارنگ‌ترین غارهای ترکیه به حساب می‌آید. این غار در 17 کیلومتری مرکز شهر گوموش‌حانه واقع شده است و از سطح دریا 1,550 متر ارتفاع دارد.
غار کاراجا غنی از غارسنگ‌های قطره‌ای به شکل و رنگهای مختلف از جمله استالاکتیت، استالاگمیت و تراورتن است. برخی از حوضچه‌های غارسنگ خصوصاً در قسمتهای داخلی غار بسیار بزرگ هستند.
رنگ تراورتن‌ها از سفید تا آبی تیره متفاوت است و وجود مقادیر زیادی مواد معدنی آهن و منیزیم در آب غار را نشان می‌دهد.
غار کاراجا برای مردم محلی شناخته شده بود، اما پس از انجام تحقیقات علمی بین سالهای 1983 الی 1990، در سال 1996 به روی عموم مردم باز شد.
سایرغارهای منطقه دریای سیاه
- غار گورجواولوک، بارتین
- غار عنادلی، سینوپ
- غار چاییرکؤی، زونگولداک (به تجهیزات نیاز دارد)
- غار قیزیل‌الما، زونگولداک (فقط برای افراد حرفه ای باز است)
